महात्मा फुले स्मृतिदिन 28/11/2024

महात्मा ज्योतिराव गोविंदराव फुले यांचा स्मृतिदिन 28 नोव्हेंबर रोजी साजरा केला जातो. महात्मा फुले हे भारतातील एक महान समाजसुधारक, शिक्षणतज्ञ आणि विचारवंत होते. त्यांनी सामाजिक असमानता, जातिव्यवस्था आणि महिलांच्या दमनाविरुद्ध आपला आवाज बुलंद केला.

महात्मा फुले म्हणायचे की, "ज्ञान हेच खरे स्वातंत्र्य आहे." ते मानत की समाजात परिवर्तन घडवायचे असेल तर शिक्षणाला महत्त्व द्यावे लागेल.

शिक्षण क्षेत्रात योगदान:

1848 साली पुण्यात पहिली मुलींची शाळा स्थापन केली.

सावित्रीबाई फुले या त्यांच्या पत्नीला शिक्षण दिले आणि शिक्षिका बनवले.

सत्यशोधक समाजाची स्थापना (1873):

जातीयवाद, अंधश्रद्धा आणि सामाजिक भेदभाव यांविरुद्ध लढण्यासाठी सत्यशोधक समाज स्थापन केला.

महिलांचा सन्मान व हक्क:

स्त्रियांना शिक्षण मिळावे, विधवांना पुनर्विवाहाची संधी मिळावी यासाठी प्रयत्न केले.

त्यांनी स्त्रियांना केवळ शिक्षणच दिले नाही, तर त्यांच्या आत्मसन्मानासाठी कार्य केले. त्यांनी विधवा पुनर्विवाहाला मान्यता दिली आणि बालविवाहाच्या विरोधात समाजाला जागृत केले आणि सतीप्रथेला विरोध केला.

शेतकऱ्यांसाठी कार्य:

शेतकरी, कामगार आणि इतर श्रमिक वर्गासाठी त्यांचे हक्क व न्याय मिळावा यासाठी त्यांनी आवाज उठवला.

त्यांनी आपल्या शेतकरी बांधवांसाठी पाणीवाटप आणि सिंचनाच्या व्यवस्थेसाठी विचार मांडले. जलसंपत्तीचा योग्य वापर कसा करावा यासाठी त्यांनी लोकांना जागृत केल.

धार्मिक अंधश्रद्धांचा विरोध:

ज्योतिराव फुले यांनी धर्माच्या नावाखाली होणाऱ्या अंधश्रद्धा आणि भेदभावाविरुद्ध संघर्ष केला. त्यांनी सांगितले की धर्माचा उपयोग समाजाला एकत्र आणण्यासाठी व्हायला हवा, विभाजनासाठी नव्हे.

'गुलामगिरी' हा ग्रंथ:1873 साली त्यांनी 'गुलामगिरी' हा ग्रंथ लिहिला, ज्यामध्ये त्यांनी भारतीय समाजातील जातीव्यवस्थेचा कठोर समाचार घेतला. हा ग्रंथ त्यांच्या क्रांतिकारी विचारांचा आणि सामाजिक सुधारणा चळवळीचा पाया आहे.

स्मृतिदिनाचे महत्त्व:

महात्मा फुले यांच्या स्मृतिदिनानिमित्त, त्यांच्या विचारांची आणि कार्याची आठवण ठेवून सामाजिक सुधारणा आणि समानतेसाठी योगदान देण्याची प्रेरणा मिळते. या दिवशी विविध ठिकाणी त्यांना श्रद्धांजली वाहिली जाते, विचारमंथन परिषदा घेतल्या जातात, आणि त्यांच्या शिकवणुकींचे स्मरण केले जाते.

महात्मा फुले यांची शिकवण आजही समाजासाठी मार्गदर्शक ठरते आणि समताधिष्ठित समाजाच्या निर्मितीसाठी प्रेरणादायी आहे.

Read More

संविधान दिवस 26/11/2024

संविधान दिवस, ज्याला राष्ट्रीय कायदा दिवस (National Law Day) असेही म्हणतात, भारतात दरवर्षी २६ नोव्हेंबर रोजी साजरा केला जातो. हा दिवस भारतीय संविधानाचा स्वीकार करण्याच्या ऐतिहासिक घटनेची आठवण करून देतो.

संविधान दिवसाचे महत्त्व:

1. संविधानाचा स्वीकार: २६ नोव्हेंबर १९४९ रोजी भारताच्या संविधान सभा (Constituent Assembly) ने संविधान मंजूर केले. हे संविधान २६ जानेवारी १९५० रोजी अंमलात आले.
2. लोकशाहीची पायाभरणी: संविधान हे भारतीय लोकशाहीचे आधारस्तंभ असून, देशाला एकता, समानता, आणि स्वतंत्रतेचा संदेश देते.
3. संविधान निर्माता: डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांनी संविधान निर्मितीत महत्त्वाची भूमिका बजावली. त्यांना संविधानाचे शिल्पकार म्हणून ओळखले जाते.

संविधान दिवस कधीपासून साजरा केला जातो?

• २०१५ साली भारत सरकारने संविधानाचा महत्त्वपूर्ण वारसा लोकांपर्यंत पोहोचवण्यासाठी २६ नोव्हेंबरला संविधान दिवस म्हणून घोषित केले. यावेळी डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या १२५ व्या जयंतीचे वर्ष साजरे होत होते.

संविधान दिवस का साजरा केला जातो?

• लोकांना भारतीय संविधानाचे महत्त्व, त्याचे तत्त्वज्ञान आणि मूल्ये समजावणे.
• नागरिकांमध्ये संविधानातील अधिकार व कर्तव्यांबद्दल जागरूकता निर्माण करणे.
• भारताच्या लोकशाही व्यवस्थेची जाणीव आणि आदर व्यक्त करणे.

संविधान दिवस साजरा करण्याचे उपक्रम:

1. शपथवाचन: विविध शासकीय कार्यालये, शाळा, आणि महाविद्यालयांमध्ये संविधानाची प्रस्तावना वाचून संविधानाप्रती निष्ठा व्यक्त केली जाते.
2. कार्यक्रम आणि चर्चासत्रे: संविधानाच्या इतिहासावर चर्चा, भाषणे आणि कार्यक्रम आयोजित केले जातात.
3. संविधान साक्षरता: संविधानातील महत्त्वाचे कलम, अधिकार आणि कर्तव्ये यावर माहिती दिली जाते.

भारतीय संविधानाचे वैशिष्ट्ये:

1. सर्वोच्च कायदा: भारतीय संविधान हे देशाचे सर्वोच्च कायदामानले जाते.
2. लवचिकता आणि कठोरता: संविधानात आवश्यक बदलांसाठी (दुरुस्तींसाठी) तरतूद आहे.
3. समानता: जात, धर्म, लिंग, किंवा वंशाच्या आधारावर भेदभावाला विरोध.
4. मूलभूत अधिकार आणि कर्तव्ये: प्रत्येक नागरिकाला मूलभूत अधिकार प्रदान केले असून, कर्तव्यांचे पालन करणे आवश्यक आहे.

संविधान दिवस हा भारतीय लोकशाहीच्या मूल्यांचा उत्सव असून, देशाच्या प्रत्येक नागरिकाला संविधानातील तत्त्वज्ञान समजून घेण्यासाठी आणि त्याचे पालन करण्यासाठी प्रेरणा देतो.

Read More

International Day for the Elimination of Violence Against Women (महिलांवरील हिंसाचार निर्मूलन दिन): 25/11/2024

आज २५ नोव्हेंबर, जगभरात ‘महिला हिंसाचार निर्मूलन दिन’ म्हणून साजरा केला जातो. हा दिवस महिलांवरील शारीरिक, मानसिक, भावनिक आणि आर्थिक हिंसाचाराविरुद्ध एक आवाज उठवण्यासाठी आहे. या दिवसाचा उद्देश आहे समाजात जागरुकता निर्माण करणे, महिलांच्या अधिकारांचे संरक्षण करणे आणि हिंसाचाराच्या विरोधात उभे राहणे.

महिलांवरील हिंसाचार हा एक जटिल समाजिक प्रश्न आहे जो अनेक कारणांमुळे उद्भवतो, ज्यात सांस्कृतिक मान्यता, लिंगभावी पूर्वाग्रह आणि असमानता यांचा समावेश आहे. हिंसाचार अनेक रूपांमध्ये असतो, त्यात घरगुती हिंसाचार, कार्यस्थळवरील छळ, बलात्कार आणि सार्वजनिक जागेवरील छळ यांचा समावेश होतो. या प्रकारच्या हिंसाचाराचे परिणाम दूरगामी असतात, ज्यात शारीरिक आणि मानसिक आरोग्यावर परिणाम, कौटुंबिक संबंधांचे बिघडणे आणि आर्थिक अस्थिरता यांचा समावेश होतो.

आपण सर्वजण महिलांवरील हिंसाचाराविरुद्ध एकजूट होऊन त्यांच्या संरक्षण आणि अधिकारांच्या प्रवर्धनासाठी काम करू शकतो. यामध्ये शिक्षण, जागरुकता कार्यक्रम, कायदेशीर सुधारणा आणि समाजिक बदल यांचा समावेश होऊ शकतो. आपल्याला सर्वांनाच या संघर्षात भाग घ्यायचे आहे, ज्यामुळे आपण एक अधिक न्याय्य आणि समान समाज घडवू शकतो.

या दिवसाच्या निमित्ताने, चला महिलांना अधिकार आणि आदर द्या. चला त्यांच्या सुरक्षेची आणि समृद्धीची काळजी घेऊया. चला हिंसाचाराविरुद्ध एकत्र येऊया आणि एक समाज घडवूया जिथे प्रत्येक महिला सुरक्षित, आदरणीय आणि सशक्त असू शकेल.

Read More

World Hello Day 21/11/2024

World Hello Day is celebrated annually on November 21 to promote peace, communication, and understanding worldwide. The day emphasizes the importance of resolving conflicts through dialogue rather than violence.

Background:

• Origin: World Hello Day was created in 1973 by brothers Brian McCormack and Michael McCormack in response to the Yom Kippur War. They intended it as a way to encourage communication between people and nations to foster peace.
• Message: The day highlights the power of a simple greeting as a step toward building better relationships and mutual respect.

Significance:

1. Promotion of Peace: It encourages individuals to use communication to bridge divides and address misunderstandings.
2. Global Participation: People in over 180 countries observe the day, making it a widespread call for peaceful interactions.
3. Symbolism of a Greeting: Saying "hello" signifies openness, friendliness, and a willingness to connect.

World Hello Day is a reminder of the power of small gestures in creating a more connected and harmonious world. A simple "hello" can go a long way in breaking barriers and starting conversations.

Read More

World Television Day 21/11/2024

World Television Day is celebrated annually on November 21 to highlight the importance of television as a key medium for communication, education, and entertainment. The day acknowledges the role television has played in shaping public opinion, fostering global awareness, and addressing major societal issues.

Background:

• Origin: World Television Day was established by the United Nations General Assembly in 1996. The decision followed the first World Television Forum, held on November 21-22, 1996, where media professionals discussed the growing impact of television in the modern world.
• Purpose: The day is not about celebrating television as a device but rather its influence in delivering critical information and fostering a more interconnected and informed global community.

Significance:

1. Global Communication: Television has been instrumental in bringing global events, such as political developments, natural disasters, and cultural celebrations, into people's homes.
2. Education and Awareness: Educational programs and campaigns addressing health, literacy, and social issues have reached millions through television.
3. Entertainment: Beyond information, television has been a source of joy, creativity, and cultural exchange through movies, series, and sports broadcasts.

The 2024 theme for World Television Day is "Accessibility", focusing on making television content inclusive and ensuring it promotes education, social change, and global connections.

Read More

गुरु नानक जयंती 15/11/2024

गुरु नानक जयंती, ज्याला गुरुपुरब असेही म्हणतात, हा शीख धर्मामधील एक महत्त्वाचा सण आहे. हा सण शीख धर्माचे संस्थापक आणि पहिले गुरु, गुरु नानक देवजी यांच्या जन्मदिनानिमित्त साजरा केला जातो. हा दिवस कार्तिक महिन्यातील पूर्णिमा अर्थात कार्तिक पौर्णिमेला साजरा केला जातो.

गुरु नानक जयंती निमित्त आयोजित केले जाणारे कार्यक्रम:

1. अखंड पाठ: गुरु ग्रंथ साहिब या पवित्र ग्रंथाचे अखंडपणे वाचन केले जाते. हे वाचन साधारणतः ४८ तास चालते आणि गुरुपुरबच्या दिवशी संपन्न होते.

2. प्रभात फेरी: सकाळी लवकर प्रभात फेरीचे आयोजन केले जाते, ज्यामध्ये शीख बांधव भक्तीगीत गात आणि प्रार्थना करत आसपासच्या भागातून जातात.

3. नगर कीर्तन: गुरु नानक जयंतीच्या आधीच्या दिवशी नगर कीर्तन आयोजित केले जाते, ज्यामध्ये गुरु ग्रंथ साहिब यांच्या आघाडीने शोभायात्रा काढली जाते. यात भक्तीगीते, पारंपरिक संगीत आणि मार्शल आर्ट (गटका) चा समावेश असतो.

4. लंगर: गुरुद्वारांमध्ये लंगरचे आयोजन केले जाते, ज्यामध्ये सर्वांसाठी विनामूल्य जेवण दिले जाते. हा लंगर गुरु नानक यांच्या सेवाभाव, समानता आणि नम्रतेच्या तत्त्वांचा एक भाग आहे.

5. कीर्तन आणि भजन: गुरुद्वारामध्ये कीर्तन आणि गुरु नानक यांच्या शिकवणीचे वाचन केले जाते, ज्याद्वारे लोक त्यांच्या जीवनातील कार्य आणि तत्त्वज्ञानाची आठवण काढतात.

गुरु नानक देवजी यांनी समता, भूतदया, आणि बंधुभावाचे संदेश दिले होते. त्यांच्या शिकवणींनी लाखो लोकांना प्रेरणा दिली आहे, आणि त्यांच्या विचारांनी आजही समाजात प्रेम, करुणा, आणि एकतेचे मूल्य स्थापित केले आहे.

Read More

बिरसा मुंडा जयंती 15/11/2024

बिरसा मुंडा जयंती दरवर्षी १५ नोव्हेंबर रोजी भारतात साजरी केली जाते. हा दिवस महान आदिवासी नेते, स्वातंत्र्यसैनिक आणि लोकनायक बिरसा मुंडा यांच्या जन्मदिनानिमित्त साजरा केला जातो. बिरसा मुंडा हे विशेषतः झारखंड, ओडिशा, छत्तीसगड, मध्य प्रदेश, आणि बिहार या राज्यांमध्ये आदिवासी समुदायांचे प्रेरणास्थान मानले जातात. ब्रिटिश सत्तेच्या विरोधात त्यांनी उभारलेल्या संघर्षासाठी, आदिवासी हक्क, संस्कृती आणि जमिनीचे संरक्षण करण्याच्या त्यांच्याभिमुख प्रयत्नांसाठी बिरसा मुंडा यांचे योगदान अत्यंत महत्त्वपूर्ण आहे.

प्रारंभिक जीवन

बिरसा मुंडा यांचा जन्म १५ नोव्हेंबर १८७५ रोजी उलिहातू (झारखंड) या गावात झाला. ते मुंडा आदिवासी समाजातील होते. ब्रिटिश राजवटीत आदिवासी समाजावर झालेल्या अत्याचार आणि जमिनींच्या लुटीच्या विरोधात ते लहानपणापासूनच संघर्ष करत होते. त्यांनी मिशनरी शाळांमध्ये थोडे शिक्षण घेतले आणि तिथेच त्यांची आदिवासी हक्कासाठी लढण्याची भावना विकसित झाली.

स्वातंत्र्य चळवळीत योगदान

बिरसा मुंडा मुंडा विद्रोह किंवा उलगुलान (महान संघर्ष) या चळवळीचे नेतृत्व करतात, ज्याचा उद्देश मुंडा राज प्रस्थापित करणे आणि ब्रिटिश सरकार व मिशनरी यांच्या अन्यायाविरुद्ध लढा देणे होता. या चळवळीचा मुख्य उद्देश आदिवासी जमिनीचे हक्क, आदिवासी समाजाचे संरक्षण आणि शोषणाविरुद्ध लढा देणे हा होता. ब्रिटिश सरकारच्या आदिवासींविरोधी धोरणांचा विरोध करत, त्यांनी आदिवासींचे हक्क व जमिनीचे रक्षण करण्यावर जोर दिला.

धार्मिक आणि सांस्कृतिक प्रभाव

बिरसा मुंडा यांना त्यांच्या समाजात धार्मिक नेते म्हणूनही मानले जाते. त्यांनी बिरसाईत धर्म निर्माण केला, ज्यामध्ये आदिवासी एकतेचे, पारंपरिक मूल्यांचे आणि स्वशासनाचे विचार होते. त्यांचे उपदेश आदिवासींच्या भूमीचे रक्षण आणि त्यांच्या संस्कृतीच्या जतनावर आधारित होते.

वारसा आणि मान्यता

बिरसा मुंडा यांच्या आदिवासी हक्कांसाठीच्या योगदानामुळे आणि स्वातंत्र्यलढ्यातील भूमिकेमुळे ते आदिवासी समाजात एक महान व्यक्तिमत्व बनले आहेत. २००० साली झारखंड राज्याची स्थापना १५ नोव्हेंबरला बिरसा मुंडा यांच्या जयंतीच्या दिवशी करण्यात आली. भारत सरकारने त्यांचा जन्मदिन जनजातीय गौरव दिवस म्हणून घोषित केला आहे, ज्यायोगे आदिवासींचे योगदान आणि त्यांचे वारसा जतन करण्याचे महत्त्व अधोरेखित केले जाते.

बिरसा मुंडा जयंतीच्या दिवशी विशेष कार्यक्रम

या दिवशी झारखंडसह विविध ठिकाणी सांस्कृतिक कार्यक्रम, शैक्षणिक कार्यक्रम आणि स्मरणसभा आयोजित केल्या जातात. बिरसा मुंडा यांच्या जीवनातील संघर्ष व योगदान यांना आदरांजली वाहिली जाते. त्यांचे स्मारक, पुतळे आणि सार्वजनिक ठिकाणे, जसे की रांचीतील बिरसा मुंडा विमानतळ आणि बिरसा इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी त्यांच्या स्मरणार्थ उभारण्यात आली आहेत.

बिरसा मुंडा यांचा वारसा आजही आदिवासी हक्कांसाठी प्रेरणादायी आहे आणि भारतीय स्वातंत्र्यलढ्यात आदिवासी नेत्यांचे योगदान व न्याय व समानतेसाठीचा त्यांचा लढा याचे ते प्रतिक आहेत.

Read More

Children's Day in India is celebrated on November 14th every year to commemorate the birthday of Jawaharlal Nehru, India's first Prime Minister, who was affectionately known as "Chacha Nehru." He was known for his love for children and his belief in their potential to shape the future of the nation.

The Significance of Children's Day

Children's Day is not just a day of fun and celebration, but also a reminder of the importance of children's rights and well-being. It highlights the need to provide children with a safe, healthy, and nurturing environment where they can grow and develop to their full potential.

Read More

राष्ट्रीय शिक्षण दिन

भारत देशात ११ नोव्हेंबर हा दिवस राष्ट्रीय शिक्षण दिन, शिक्षण क्षेत्रातील अमूल्य योगदानाचे स्मरणार्थ हा दिवस साजरा केला जातो.

शिक्षण हे केवळ ज्ञानार्जन करण्यापुरते मर्यादित नसून, व्यक्तिगत विकास, सामाजिक परिवर्तन आणि राष्ट्रीय प्रगतीसाठी अत्यंत महत्त्वपूर्ण आहे. शिक्षणाच्या माध्यमातून व्यक्ती स्वयंपूर्ण बनते, समाजात सक्रिय सहभागी होते आणि राष्ट्राच्या उन्नतीत योगदान देते. शिक्षण हेच एकमेव असे साधन आहे जे व्यक्तीला गरीबी, अंधश्रद्धा आणि अन्यायापासून मुक्त करू शकते.

राष्ट्रीय शिक्षण दिनाचा मुख्य उद्देश शिक्षणाच्या महत्त्वाबद्दल जनजागृती करणे, शिक्षण क्षेत्रातील समस्यांवर चर्चा करणे आणि त्यांच्या निराकरणासाठी उपाययोजना शोधणे हा आहे. या दिवशी देशभर विविध शैक्षणिक संस्थांमध्ये कार्यक्रम आयोजित केले जातात, ज्यामध्ये व्याख्याने, चर्चासत्रे, प्रदर्शने आणि कार्यशाळा यांचा समावेश असतो.

भारतातील शिक्षण क्षेत्र अनेक आव्हानांना सामोरे आहे. यामध्ये गुणवत्तापूर्ण शिक्षण, लिंगभाव आणि सामाजिक-आर्थिक विषमता, शिक्षणात तंत्रज्ञानाचा वापर, शिक्षकांची कमतरता, शैक्षणिक पायाभूत सुविधांचा अभाव इत्यादी प्रमुख समस्यांचा समावेश होतो.

भारताला एक विकसित राष्ट्र बनवण्यासाठी शिक्षण क्षेत्रात मूलभूत बदल करणे आवश्यक आहे. यासाठी शैक्षणिक धोरणांमध्ये सुधारणा करणे, शिक्षकांची प्रशिक्षण देणे, शैक्षणिक पायाभूत सुविधा सुधारणे आणि तंत्रज्ञानाचा प्रभावी वापर करणे गरजेचे आहे.

राष्ट्रीय शिक्षण दिन हा आपल्याला शिक्षणाच्या महत्त्वाची आठवण करून देणारा दिवस आहे. या दिवशी आपण शिक्षण क्षेत्रातील समस्यांवर विचार करून त्यांच्या निराकरणासाठी प्रयत्न करण्याचे शपथ घेऊया. प्रत्येक व्यक्तीने शिक्षण हा आपला अधिकार असल्याची जाणीव ठेवून स्वतःचे तसेच समाजाचे भले करण्यासाठी शिक्षण घेतले पाहिजे.

Read More

National Education Day 11/11/2024

National Education Day in India is celebrated on November 11 each year. This day commemorates the birth anniversary of Maulana Abul Kalam Azad, a renowned freedom fighter, scholar, and the first Minister of Education in independent India. Azad played a crucial role in shaping India's education system and advocated for modern, inclusive education. 

The day emphasizes the importance of education in building a progressive society and promotes awareness about access to quality education for all. Schools, colleges, and educational institutions across India often hold seminars, debates, and workshops on this day to honor Azad's legacy and highlight the transformative power of education.

Read More

पु. ल. देशपांडे जयंती: 08/11/2024

पु. ल. देशपांडे यांच्या हास्याच्या जादूने, बहुमुखी प्रतिभेने आणि मराठी भाषेवरील प्रेमाने लाखो मराठी माणसांच्या हृदयात स्थान निर्माण केले. त्यांच्या जयंतीच्या निमित्त, आपण त्यांच्या अविस्मरणीय योगदानाला नमन करुया.

पु. ल. देशपांडे हे केवळ एक हास्यलेखकच नव्हते, तर ते एक अभिनेते, गायक, लेखक, नाटककार आणि दिग्दर्शक देखील होते. त्यांनी मराठी रंगभूमीवर अनेक अविस्मरणीय भूमिका केल्या. त्यांच्या लेखनातून मराठी माणसाच्या जीवनातील विविध पैलू उलगडून दाखवले. त्यांच्या गायनातून मराठी लोकजीवन साकार झाले.

पु. ल. देशपांडे यांचे हास्य केवळ मनोरंजनपुरते मर्यादित नव्हते. त्यांच्या हास्यातून त्यांनी समाजातील विविध समस्यांवर उपहास करून लोकांना जागृत केले. त्यांच्या हास्यातून सामाजिक विषमता, राजकीय भ्रष्टाचार आणि अंधश्रद्धा यांसारख्या मुद्द्यांवर चर्चा सुरू झाली.

पु. ल. देशपांडे यांना मराठी भाषेवर प्रचंड प्रेम होते. त्यांनी आपल्या लेखनातून मराठी भाषेची समृद्धता आणि वैभव उजळून दाखवले. त्यांनी मराठी भाषेला एक नवी ओळख दिली.

आजच्या काळातही पु. ल. देशपांडे यांचे लेखन तितकेच प्रासंगिक आहे. त्यांच्या लेखनातून आपण आजही बरेच काही शिकू शकतो. त्यांच्या हास्यातून आपल्याला जीवन जरा हळवेपणाने घेण्याचे शिकवतात.

पु. ल. देशपांडे हे एक अद्वितीय व्यक्ती होते. त्यांच्या योगदानाला विसरता येणार नाही. त्यांचे विचार आजही आपल्याला प्रेरणा देत राहतील. त्यांच्या जयंतीच्या निमित्त, आपण त्यांना शतश: नमन करूया.

Read More