लोकमान्य टिळक जयंती – २३ जुलै २०२५

 

लोकमान्य टिळक जयंती – भारतीय राष्ट्रवादाचे प्रतीक

प्रत्येक वर्षी २३ जुलै रोजी आपण लोकमान्य बाळ गंगाधर टिळक यांची जयंती साजरी करतो. ते भारतीय स्वातंत्र्य चळवळीचे एक महान नेते, समाजसुधारक, पत्रकार आणि विचारवंत होते. “स्वराज्य हा माझा जन्मसिद्ध हक्क आहे आणि तो मी मिळवणारच” हे त्यांचे घोषवाक्य आजही देशभक्तीचे प्रतीक मानले जाते.

जीवन परिचय

• जन्म: २३ जुलै १८५६, रत्नागिरी, महाराष्ट्र

• शिक्षण: पुणे येथील डेक्कन कॉलेजमधून गणित व कायद्यात पदवी

• व्यवसाय: शिक्षक, वकील, लेखक आणि समाजसुधारक

• लोकांनी दिलेले मानवी नाव: “लोकमान्य” – जनतेने मान्यता दिलेला नेता

स्वातंत्र्यलढ्यातील योगदान

• भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसमध्ये त्यांनी ‘गरमपंथीय’ विचारसरणीचा पुरस्कार केला.

• ते लाल-बाल-पाल या तिन्ही प्रभावशाली नेत्यांपैकी एक होते.

• ब्रिटिश सत्तेविरुद्ध त्यांनी ठाम भूमिका घेतली आणि अनेकदा कारावास भोगावा लागला.

• त्यांनी तरुणांमध्ये क्रांतीची भावना चेतवली आणि स्वदेशी चळवळीस चालना दिली.

पत्रकारिता आणि लेखन

• टिळकांनी सुरू केलेले ‘केसरी’ (मराठी) व ‘मराठा’ (इंग्रजी) हे वृत्तपत्रे ब्रिटिश सत्तेविरुद्ध जागृती करणारे प्रभावी माध्यम ठरले.

• त्यांनी लिहिलेल्या ‘गीतारहस्य’ या ग्रंथात त्यांनी भगवद्गीतेच्या कर्मयोगावर भाष्य केले.

सामाजिक एकतेसाठी उपक्रम

• त्यांनी गणेशोत्सव आणि शिवजयंती सारख्या सार्वजनिक सणांचा उपयोग समाजजागृतीसाठी केला.

• त्यांनी शिक्षणप्रसार, स्वदेशी वस्तूंचा वापर, आणि राष्ट्रीय अभिमान यावर भर दिला.

    लोकमान्य टिळक हे केवळ स्वातंत्र्यसैनिक नव्हते, तर ते एक दूरदृष्टी असलेले विचारवंत, समाजशिल्पकार आणि राष्ट्रनायक होते. त्यांची जयंती ही राष्ट्रभक्ती, समाजजागृती आणि कर्मशीलतेचे स्मरण घडवणारा प्रेरणादिन आहे.