महात्मा गांधी जयंती: 02/10/2024

 

महात्मा गांधी हे भारताचे राष्ट्रपिता आणि जगप्रसिद्ध अहिंसावादी नेते होते. त्यांचे पूर्ण नाव मोहनदास करमचंद गांधी होते, आणि त्यांचा जन्म 2 ऑक्टोबर 1869 रोजी गुजरातमधील पोरबंदर येथे झाला. 2 ऑक्टोबर हा दिवस त्यांचा जन्मदिवस म्हणूनच नाही, तर अहिंसेचा जागतिक दिवस म्हणूनही साजरा केला जातो, ज्यातून जगभरातील लोकांना शांतता आणि समभावना या तत्त्वांवर चालण्याचा संदेश दिला जातो. 

प्रारंभिक जीवन:

गांधीजींचे शिक्षण पोरबंदर आणि राजकोट येथे झाले. नंतर त्यांनी इंग्लंडमध्ये जाऊन कायद्याचे शिक्षण घेतले. 1893 मध्ये ते दक्षिण आफ्रिकेत गेले, जिथे त्यांनी भारतीयांच्या हक्कांसाठी लढा सुरू केला. दक्षिण आफ्रिकेत त्यांनी पहिल्यांदा अहिंसा आणि सत्याग्रह या तत्त्वांचा वापर केला, जे नंतर भारतात स्वातंत्र्यलढ्याचा आधार ठरले.

भारतात परतल्यानंतर:

गांधीजी 1915 मध्ये भारतात परतले. त्यांनी शेतकरी, कामगार आणि गरीबांच्या समस्यांवर लक्ष केंद्रित केले. 1919 मध्ये त्यांनी जालियनवाला बाग हत्याकांडानंतर ब्रिटिशांविरुद्ध असहकार आंदोलन सुरू केले, ज्याचा भारतात मोठा प्रभाव पडला.

अहिंसा आणि सत्याग्रह:

गांधीजींनी अहिंसेच्या तत्त्वावर आधारित सत्याग्रह हा मार्ग अवलंबला, ज्यामध्ये त्यांनी हिंसेला विरोध केला आणि सत्याच्या मार्गावर चालण्याचा आग्रह धरला. त्यांनी अनेक आंदोलनं केली, जसे की असहकार आंदोलन, मिठाचा सत्याग्रह (1930), आणि 'भारत छोडो' आंदोलन (1942).

महत्त्वाची तत्त्वे:

1. अहिंसा: गांधीजींनी कोणत्याही परिस्थितीत हिंसेचा वापर न करण्याचा संदेश दिला.
2. सत्य: ते सत्याच्या मार्गावर चालणं आणि सत्य बोलण्याचं महत्त्व पटवून दिलं.
3. स्वराज: स्वराज म्हणजे स्वशासन, जे त्यांनी भारतीयांसाठी स्वातंत्र्याचं प्रतीक मानलं.

मृत्यू:

30 जानेवारी 1948 रोजी गांधीजींची नथुराम गोडसेने हत्या केली. त्यांच्या मृत्यूनंतरही त्यांचे विचार आणि तत्त्वे जगभरात प्रेरणादायी ठरली.

महात्मा गांधींच्या विचारांनी आणि कार्याने भारताला स्वातंत्र्य मिळवून दिले आणि त्यांनी संपूर्ण जगाला अहिंसेचा संदेश दिला.