नवरात्री उत्सवाचा पहिला दिवस : शैलपुत्री माता

नवरात्री हा देवी दुर्गाच्या पूजेसाठी साजरा केला जाणारा वार्षिक उत्सव आहे आणि वर्षात दोन वेळा साजरा केला जातो, चैत्र नवरात्री आणि शारद नवरात्री म्हणून ओळखला जातो. २०२४ मध्ये, शारद नवरात्री ३ ऑक्टोबर रोजी सुरू होईल.

नवरात्रीचे नऊ दिवस मूलभूत गुणांनुसार वर्गीकृत केले जातात. पहिले तीन दिवस दुर्गेला समर्पित आहेत, पुढचे तीन लक्ष्मीला आणि शेवटचे तीन सरस्वतीला. दहावा दिवस, विजयादशमी, या जीवनाच्या तीनही पैलूंवरील विजयाचे प्रतीक आहे.

नवरात्री उत्सवाचा पहिला दिवस शैलपुत्री मातेच्या पूजेला समर्पित आहे. हिमालयाच्या आणि मैनाच्या कन्या असलेली शैलपुत्री माता एक अत्यंत पवित्र देवी आहे. ती नंदी बैलावर बसलेली दाखवली जाते, डाव्या हातात फूल आणि उजव्या हातात त्रिशूल धरलेले आहे. तिला भगवान ब्रह्मा, भगवान शिव आणि भगवान विष्णू यांच्या सर्व दैवी शक्ती आहेत.

शैलपुत्री मातेचे नाव आणि त्याचे महत्त्व

"शैलपुत्री देवी" हे नाव हिंदू पौराणिक कथांमधील निसर्ग आणि दैवत्व यांच्यातील संबंधांचे सुंदर प्रतिनिधित्व करते. हे भारताच्या आध्यात्मिक आणि सांस्कृतिक वारसातील पर्वतांचे महत्त्व आणि त्यांची भूमिका अधोरेखित करते. निसर्गाशी असलेला हा संबंध अनेक हिंदू देवतांमध्ये एक सामान्य विषय आहे आणि देवीच्या प्रत्येक रूपासोबत संबंधित प्रतीकवाद आणि अर्थाला गहनता प्रदान करतो.

देवी पार्वतीला देवी शैलपुत्री म्हणून नाव दिले जाते कारण "शैलपुत्री" हे नाव दोन संस्कृत शब्दांपासून आले आहे: "शैल" म्हणजे "पर्वत" आणि "पुत्री" म्हणजे "कन्या". देवी शैलपुत्री पर्वतांच्या राजाची कन्या मानली जाते, हिमालयाचा संदर्भ देते. ती देवी दुर्गाचे पहिले रूप आहे आणि नवरात्रीच्या पहिल्या दिवशी पूजित होते, हे एक हिंदू उत्सव आहे जे दैवी स्त्रीत्वाची ऊर्जा साजरे करते.

शैलपुत्री हे नाव पर्वतांशी, विशेषत: हिमालयाशी तिच्या संबंधांचे प्रतीक आहे, जे भगवान शिवचे निवासस्थान मानले जाते, ज्याच्याशी पार्वती विवाहित आहे. देवीचे हे रूप शुद्धता, अनुग्रह आणि दैवी शक्तीचे प्रतीक आहे. ती सहसा बैलावर सवार आणि हातात त्रिशूल आणि कमळ धरलेली दाखवली जाते.

भक्त देवी शैलपुत्रीची पूजा शक्ती, धीर आणि संरक्षणासाठी तिचे आशीर्वाद मागण्यासाठी करतात. ती पालकांप्रती कन्येच्या अटूट भक्ति आणि प्रेमाचे प्रतीक आहे, जे हिंदू संस्कृतीत एक पवित्र आणि सद्गुण मानले जाते.