डॉ. भीमराव रामजी आंबेडकर, ज्यांना प्रेमपूर्वक "बाबासाहेब" म्हणून ओळखले जाते, ते भारतीय न्यायशास्त्रज्ञ, अर्थशास्त्रज्ञ, राजकारणी, तत्त्वज्ञ आणि समाजसुधारक होते. त्यांनी दलित बौद्ध चळवळीला प्रेरणा दिली आणि अस्पृश्य (दलित) लोकांविरुद्ध होणाऱ्या सामाजिक भेदभावाचा नाश करण्यासाठी चळवळ उभारली. तसेच महिला आणि कामगारांच्या हक्कांचेही समर्थन केले.
जन्म आणि शिक्षण:
बाबासाहेबांचा जन्म 14 एप्रिल 1891 रोजी मध्य प्रदेशातील म्हैसूर येथे झाला. ते 14 अपत्येपैकी शेवटचे होते. त्यांच्या कुटुंबावर जातिव्यवस्थेचा वाईट परिणाम झाला, तरीही बाबासाहेबांनी शिक्षणामध्ये उत्कृष्ट कामगिरी केली. त्यांनी एल्फिन्स्टन हायस्कूलमधून उच्च माध्यमिक परीक्षा उत्तीर्ण झाली आणि मुंबई विद्यापीठातून अर्थशास्त्रात पदवी प्राप्त केली.
उच्च शिक्षण आणि परदेशी प्रवास:
पुढील शिक्षणासाठी ते अमेरिकेला गेले, जिथे त्यांनी कोलंबिया विद्यापीठातून अर्थशास्त्रात डॉक्टरेट मिळविली. त्यानंतर ते लंडन विद्यापीठात गेले जिथे त्यांनी कायद्याचा अभ्यास केला आणि बार-एट-लॉची पदवी प्राप्त केली.
कारकीर्द आणि योगदान:
भारतात परत आल्यानंतर, बाबासाहेबांनी वकिल म्हणून काम केले आणि दलित समुदायाच्या हक्कांसाठी लढा दिला. ते भारतीय स्वातंत्र्यलढ्यातही सक्रिय होते आणि 1932 मध्ये गोलमेज परिषदेत भाग घेतले.
स्वातंत्र्यानंतर, बाबासाहेब भारताचे पहिले कायदेमंत्री बनले आणि त्यांनी भारतीय संविधानाच्या रचनेत महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली. संविधानातील मूलभूत हक्क, समाजातील सर्व घटकांसाठी समानता आणि न्याय यांचा समावेश करण्यासाठी त्यांनी कठोर परिश्रम केले.
धर्मांतर आणि बौद्ध धर्म:
1956 मध्ये, बाबासाहेब आणि त्यांच्या अनुयायांनी बौद्ध धर्म स्वीकारला. सामाजिक न्याय आणि समानतेसाठी त्यांच्या लढ्यावर बौद्ध धर्माचा प्रभाव होता.
मृत्यू आणि वारसा:
6 डिसेंबर 1956 रोजी बाबासाहेबांचे निधन झाले. त्यांना "भारतीय संविधानाचे शिल्पकार" आणि "आधुनिक भारताचे निर्माते" म्हणून ओळखले जाते. त्यांच्या कार्याचा भारतावर आणि जगभरातील दलित आणि वंचित समुदायांवर खोलवर प्रभाव पडला आहे.
बाबासाहेबांचे स्मरण:
आज, बाबासाहेबांना भारतातील सर्वात महान व्यक्तींपैकी एक मानले जाते. त्यांच्या जयंतीनिमित्त दरवर्षी 14 एप्रिल हा दिवस "भारत रत्न" डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर जयंती म्हणून साजरा केला जातो. त्यांच्या जीवनावर आणि कार्यावर अनेक पुस्तके, चित्रपट आणि नाटकं बनवण्यात आली आहेत.
बाबासाहेबांची शिकवण:
* समानता आणि बंधुता ही समाजाची प्रगती आणि विकासाची पायाभूत तत्वे आहेत.
* शिक्षण हे सामाजिक आणि आर्थिक उन्नतीसाठी आवश्यक आहे.
* धर्म हा व्यक्तीच्या वैयक्तिक निवडीचा विषय आहे आणि त्याचा वापर सामाजिक भेदभाव निर्माण करण्यासाठी केला जाऊ नये.
* संघर्ष हा सामाजिक बदलासाठी आवश्यक असतो.
बाबासाहेबांची ग्रंथसंपदा:
डॉ. आंबेडकर हे एक विपुल लेखक होते. त्यांनी अर्थशास्त्र, राजकारण, सामाजिक सुधारणा आणि जातिव्यवस्थेवर अनेक पुस्तके आणि लेख लिहिले. त्यांच्या काही प्रसिद्ध पुस्तकांमध्ये समाविष्ट आहे:
* जातिव्यवस्थेचे निर्मूलन
* भारतीय राष्ट्रीयता किंवा हिंदू राष्ट्र?
* पाकिस्तान किंवा भारताचे विभाजन
* भगवान बुद्ध आणि त्यांचा धम्म
0 comments:
Post a Comment