महावीर जयंती - इतिहास आणि महत्त्व: 21/04/2024

जन्म आणि प्रारंभिक जीवन:

• भगवान महावीर यांचा जन्म 599 ईसा पूर्व (विक्रम संवत 24) चैत्र मासातील शुक्ल पक्ष तेरस रोजी क्षत्रियकुंड (आजचा बिहारमधील वैशाली जिल्ह्यातील कुंडलपुर) येथे राणी त्रिशला आणि राजा सिद्धार्थ यांच्या घरी झाला.
• लहानपणापासूनच ते अध्यात्म आणि तत्वज्ञानाकडे आकर्षित होते.
• 30 वर्षांच्या वयात त्यांनी गृहत्याग केला आणि तपस्या सुरू केली.
• 12 वर्षांच्या कठोर तपश्चर्येनंतर 579 ईसा पूर्व मध्ये पावापुरी येथे त्यांना केवलज्ञान प्राप्त झाले आणि ते 24 वे तीर्थंकर बनले.

शिक्षण आणि उपदेश:

• भगवान महावीर यांनी अहिंसा, अस्तेय, सत्य, अपरिग्रह आणि ब्रह्मचर्य या पाच महाव्रतांचा प्रचार केला.
• त्यांनी अहिंसेचा संदेश जगभरात पसरवला आणि सर्व प्राणी, मानव आणि प्राणी यांच्यावर दया दाखवण्यावर भर दिला.
• त्यांनी स्त्रियांसाठी समानता आणि सामाजिक न्यायाचा पुरस्कार दिला.
• त्यांनी अनेक शिष्यांना दीक्षा दिली आणि त्यांना जैन धर्माचा प्रचार करण्यासाठी प्रेरित केले.

निर्वाण:

• 527 ईसा पूर्व मध्ये पावापुरी येथे दीपावलीच्या दिवशी भगवान महावीर यांना मोक्ष प्राप्त झाला.
• त्यांच्या निर्वाणाला जैन धर्मात "महापरिनिर्वाण" म्हणून ओळखले जाते.

महावीर जयंतीचे महत्त्व:

• महावीर जयंती हा जैन धर्मातील सर्वात महत्वाचा सण आहे.
• हा दिवस भगवान महावीर यांच्या जन्मदिनानिमित्त साजरा केला जातो.
• जैन धर्माचे लोक भगवान महावीर यांच्या प्रतिमांची पूजा करतात आणि त्यांच्या शिकवणींचा अभ्यास करतात.
• अनेक ठिकाणी शांतता आणि अहिंसेचा संदेश देण्यासाठी रॅली आणि जुलूस आयोजित केले जातात.
• गरीब आणि गरजूंना दान दिले जाते.
• काही लोक उपवास करतात आणि ध्यान करतात.

निष्कर्ष:

महावीर जयंती हा केवळ धार्मिक सण नाही तर तो आपल्याला अहिंसा, करुणा आणि आत्म-सुधारणेचा मार्ग शिकवणारा एक महत्त्वाचा प्रसंग आहे. भगवान महावीर यांच्या शिकवणी आजही प्रासंगिक आहेत आणि जग अधिक चांगले बनवण्यासाठी त्यांचे अनुसरण करणे आवश्यक आहे.